Pas sulmit, familja kërkoi për Gidi dhe Noah në spitale dhe në mjediset e festivalit. Pastaj pasuan njëmbëdhjetë ditë pasigurie dhe frike.
Gjyshja qëndron përballë dy varreve të reja të mbuluara nga një mal me lule.
Aty qëndrojnë dy nipërit e saj që u vranë kur Hamasi palestinez masakroi të rinjtë izraelitë në një festival muzikor gati dy javë më parë.
– Ngushëllimi im i vetëm është se u lejuan të ishin bashkë kur u vranë dhe se kjo ndodhi shpejt, thotë suedeze-izraelite Eva Chiel.
Arne Lapidus
Pas njëmbëdhjetë ditësh shqetësimi të bezdisshëm, Eva Chiel, 75 vjeç, më në fund mori lajmin që ajo dhe pjesa tjetër e familjes kishin frikë. Dy nipërit e saj, mbesa Noa, 27 vjeç dhe nipi Gidi, 24 vjeç, kanë vdekur.
Ata janë në mesin e të paktën 260 personave të vrarë në një festë muzikore nga terroristët e grupit islamik palestinez Hamas.
– Dje varrosëm Noan dhe Gidin. I kam dashur shumë, më mungojnë shumë, thotë suedeze-izraelite Eva Chiel, e cila është rritur në Malmö dhe jeton në një fshat në Izraelin verior.
– Ngushëllimi im i vetëm është se vëllezërit e motrat ishin bashkë kur u vranë dhe se kjo ndodhi shpejt. Makina e tyre është djegur plotësisht, është qëlluar me raketahedhës. Ato mund të identifikohen me ADN-në, thotë ajo.
Mal me lule
Ne e takojmë atë në varrezat e vogla në fshatin e lindjes së nipërve të Ahuzat Barak në peizazhin bujqësor të Izraelit verior. Një mal me lule mbulon varret e tyre.
Gjyshja ndihmohet për të rregulluar lulet nga nipi Shani, 15 vjeç, i cili është kushëriri i të vdekurit. Ata përqafohen fort dhe gjatë.
– Nuk kam fjalë për të shprehur atë që ndjej. Unë i kam dashur, të gjithë i kanë dashur”, thotë Shani.
“Më mungojnë shumë”,
Pranë tij janë edhe pesë varre të reja.
Shtatë të rinj nga komuniteti i Ahuzat Barak, i cili ka një popullsi prej 2,000 banorësh, u vranë më 7 tetor në festivalin muzikor Supernova në jug të Izraelit, pranë kufirit me Gazën. Një festë ku 3000 të rinj kërcyen gjithë natën – derisa Hamasi i quajtur terrorist goditi në agim dhe filloi të kositte pjesëmarrësit.
“Gjuajtja me raketa ndaj nesh”
– Shenja e fundit e jetës erdhi në shtatë e gjysmë të mëngjesit kur Gidi thirri prindërit e tij dhe u tha “Po na gjuajnë raketa, duhet të ikim nga këtu”. Nuk e dinin që vrasësit i prisnin edhe në daljet nga zona e festës, thotë Eva Chiel.
Pas kësaj, familja nuk mori asnjë informacion për Gidi dhe Noa. Ata nuk e dinin nëse ishin në mesin e më shumë se 1000 civilëve që Hamasi masakroi në komunitetet kufitare izraelite dhe në festival. Ose nëse do të ishin rrëmbyer në Gaza së bashku me qindra njerëz të tjerë, mes tyre fëmijë dhe të moshuar.
Apo ndoshta të plagosurit ishin në spital.
Familja kërkoi spitale në Izrael pa sukses. Ati Sagi Chiel, 58 vjeç, udhëtoi për në mjediset e festivalit, por kur iu dha leja nga ushtria për të hyrë, mbetën vetëm makina të djegura, trupat u hoqën.
Tani pasuan njëmbëdhjetë ditë pasigurie dhe frike. Kishte një shpresë të vogël se në fund të fundit ata mund të kishin mbijetuar. E përzier me frikën se ata ishin peng të Hamasit në Gaza dhe çfarë do të ndodhte me ta atje.
“Kaq pak ka mbetur nga trupat”
– Të hënën morëm lajmin se Noa u identifikua si i vdekur me ADN. Të nesërmen erdhi konfirmimi se edhe Gidi ishte i vdekur, i identifikuar në të njëjtën mënyrë. Të dy i varrosëm të mërkurën, mijëra njerëz erdhën në varrim, thotë Eva Chiel.
– Ata nuk i lënë prindërit të identifikojnë fëmijët e tyre të vdekur. Ndoshta sepse ka mbetur shumë pak nga trupat, shumë janë djegur, thotë ajo.
Në shtëpinë e familjes Chiel po vazhdon java e zisë hebreje, një traditë që e ndjekin edhe izraelitët jofetarë. Çdo ditë gjatë javës pas varrimit, të afërmit ulen në shtëpi dhe presin njerëzit që vijnë për të shprehur ngushëllimet.
Gidi dhe babai i Noas Gidi Chiel së bashku me Eva Chiel.
Foto: ANNA-KARIN NILSSON
Qindra njerëz mbushin shtëpinë dhe kopshtin. Janë ngritur tavolina të gjata. Sipas traditës, vizitorët sjellin me vete pasta dhe gjëra të tjera, në mënyrë që vajtuesit të mos harxhojnë kohë dhe energji për të rregulluar pije freskuese.
Në mure janë postuar foto të mëdha të Gidit dhe Noas, në tavolina janë foto albume me foto të tyre. Vizitorët dhe të afërmit flasin për kujtimet e tyre për të vdekurit.
– Ajo që ka ndodhur është krejtësisht e paimagjinueshme. Nuk mund ta pranoj. Jam e dëshpëruar, e zemëruar, e zhgënjyer, thotë nëna Aviella Chiel, 54 vjeç.
– E shikoj veten nga jashtë dhe mendoj: “E gjora, si do ta përballojë këtë?” ajo tha.
Djali më i vogël Harel, 18 vjeç, tani është fëmija i vetëm i mbijetuar në familje.
I pëlqente shumë muzika dhe festivalet
Eva Chiel thotë se Gidi e donte muzikën, veçanërisht trance-i ishte pasioni i tij i madh dhe kishte krijuar një kompani që organizonte festivale. Por ai nuk kishte organizuar Supernova, por ishte aty si pjesëmarrës dhe DJ.
Ajo thotë se Noa, e cila së fundmi ka hyrë në një program doktorature në neuroshkencë, i pëlqente të shkonte në festa muzikore.
– Noa ishte nipi im i parë, kishim një marrëdhënie të veçantë. Të dy kanë qenë me mua shumë si fëmijë. Ata ishin njerëz kaq të mirë, të ngrohtë, të dobishëm, të gjithë i pëlqyen, thotë ajo.
Eva Chiel ka lindur në Ängelholm dhe është rritur në Malmö. Ajo u shpërngul në Izrael në vitin 1968 pasi takoi burrin e saj të ardhshëm ndërsa ishte vullnetare në një kibbutz disa vjet më parë – dhe mbetet në të njëjtin fshat, Kibbutz Sarid, deri më sot. Kibutët janë fermat kolektive klasike socialiste që luajtën një rol të madh në ndërtimin e Izraelit, por që tani janë kryesisht të privatizuara.
Në shtëpi, nëna Aviella Chiel ka një pikturë të fëmijëve Gidi dhe Noa që vdiqën në sulmin e Hamasit.
Foto: ANNA-KARIN NILSSON
“Kthehu në Holokaust”
Shtëpia e saj nuk është edhe aq larg nga Ahuzat Barak ku ajo varrosi nipërit e saj një ditë më parë dhe ku tani po zhvillohet java e zisë.
– Unë kam gjashtë fëmijë dhe nëntë nipër e mbesa. Jo, tani kam shtatë nipër e mbesa. Doja një familje të madhe sepse nuk kisha shumë të afërm, pothuajse të gjithë u vranë gjatë Holokaustit, thotë ajo dhe vazhdon:
– Të dy prindërit e mi ishin të mbijetuar të Holokaustit, që ka formësuar jetën time. Tani më duket sikur jam kthyer në Holokaust. Po theren njerëz të pambrojtur, nuk e kisha menduar kurrë se do të ndodhte në Izrael që u krijua që një situatë e tillë të mos përsëritej.
Prindërit e saj u takuan në Suedi pas Luftës së Dytë Botërore. Nëna erdhi plotësisht e dobësuar në Suedi nga kampi gjerman i përqendrimit Bergen-Belsen në vitin 1945 me operacionin e shpëtimit të Folke Bernadotte “The White Buses”. Pothuajse e gjithë familja e nënës u vra gjatë Holokaustit. Babai u arratis nga Gjermania naziste, u vra edhe familja e tij.
Eva Chiel viziton qytetin e vjetër të Malmö-s çdo vit – dhe ajo është e mërzitur që mbështetësit e Hamasit në qytet u lejuan t’i bëjnë homazhe grupit me një karvan makinash, valëvitje flamuri dhe skena gëzimi.
– Jam shumë e inatosur. Nuk e kuptoj se ata mund të festojnë që Hamasi vret familje të tëra dhe ther të rinj e të vjetër, thotë ajo.
Nga expressen.se