Përgatiti Besnik Ismailati
Shartimi është një lloj shumimi agamik, i cili ka për qëllim të bashkojë dy , ose më së shumti tre pjesë të bimës, për të marrë një individ të ri nga dy anëtarë, i cili përbëhet nga nënshartesa dhe mbishartesa.
Historia e shartimit të bimëve është shumë e hershme . Kinezët e njihnin këtë teknikë 7 – 8000 vjet më parë. Nga agronomët grekë te fshatarët e Romës së lashtë, shartimi është një praktikë që ka ardhur deri në ditët e sotme pothuajse e pandryshuar, ku parimet themelore të tij ishin të njohura dy mijë vjet më parë. Me praktikën e shartimit, njeriu ka përhapur frutat më të mira duke përzgjedhur karakteristikat më të mira të çdo varieteti.
Shartimi si praktikë e lashtë është e njohur edhe nga fenikasit, me anën e të cilit synohet përmirësimi, ruajtja dhe shumëzimi i varieteteve të shumta të pemëve dhe luleve. Kjo teknikë është zhvilluar gjithnjë e më shumë me kalimin e viteve dhe aktualisht aplikohet në forma të ndryshme që përshtaten me speciet individuale të bimëve.
Sipas një legjende , ishte Saturni ai që ua kishte mësuar burrave këtë operacion. Shartimi si operacion lindi nga kureshtja dhe vëmendja e njerëzve që në kohët e lashta, kur ata kanë parë dy degë që ishin ngjitur së bashku për shkak të kontaktit të zgjatur , dhe ndoshta nga ai vëzhgim, dalëngadalë filloi edhe shartimi, në tē cilin pas 25 ditësh u vu re formimi i kallusit , i cili ka aftësinë të lidhë indet e mbishartesës me ato të nënshartesës. Kjo teknikë e shtimit të bimëve , për më shumë se njëmijë vjet ka kontribuar në riprodhimin e shumë llojeve dhe variteteteve të reja, që në ditët e sotme vërehen nëpër kopshte , frutat e të cilave shijohen nëpër gosti dhe tryeza të ndryshme.
Por bumi i vërtetë i shartimeve daton që nga përhapja e filokserës të hardhive europiane në vitet 1800. Për të kapërcyer këtë fatkeqësi, e cila shkatërroi të gjitha vreshtat në Europë dhe Azi, u përdor teknika e shartimit e zbatuar mbi një lloj rrushi rezistent ndaj këtij insekti mjaft të rrezikshëm, i cili i përkiste hardhive amerikane.
