Këtë javë po j`u prezantoja dy kolegëve të mij rezultatet surprizuese të përdorimit të oksigjenoterapisë si metodë trajtimi në sëmundjet rheumatizmale. I habitur njëri nga kolegët, ndërsa mbante filxhanin e kafesë lart, më pyeti: Duket e cuditëshme që oksigjeni ul inflamacionin, por po e pranojmë që kjo metodë shëron apo lehtëson dhimbjet e mesit, kyceve etj, por sa zgjat ky përmirësim?? A zgjat përgjithmonë? – Sigurisht që JO, -u përgjigj po vetë kolegu, – ndërsa ne me anti-inflamatorët realisht kemi cdo ditë rezultate të vërtetuara!
Ishte fare e thjeshtë që të vazhdonim bisedën pasi gjithkush e di se efekti qetësues i antiinflamatorëve: brufenit apo voltarenit nuk zgjat më shume se 5-6 orë, se pacientët e gjorë duhet të marrin të tilla ilce disa herë në ditë, e për shumë kohë … dhe me një cmim shumë të rëndë: barrën e lartë të efekteve anësore në organizëm.
I stisur nga kjo bisedë me dy kolegët e mij mjekë, vendosa të ndaj me ndjekësit e mij një info të përgjithshme lidhur me barnat më të shitur në farmacitë e Tiranës; antiinflamatorët. Besoj se do të mendoheni dy herë para se të mërrni vendimin për marrë një ilac .
Barnat anti-inflamatore josteroidale (NSAIDs) janë një klasë e madhe barnash e aprovuar nga FDA dhe EMA për trajtimin e dhimbjeve të kokës, atyre muskulare, gjendjeve rheumatizmale, dismenorresë, pireksisë, migrenës dhe në disa trauma akute e kronike.
NSAID-të zakonisht ndahen në grupe në bazë të strukturës së tyre kimike dhe selektivitetit të veprimit, por për lehtësi po përmend më të zaknshmet: aspirina, paracetamoli, diklofenaku, naproksen, ibuprofen, meloxicam, piroksikam, acidet antranilike, dhe frenuesit selektivë të COX-2.
Këto barna përdoren nga goja, në rrugë muskulare, venoze, në e nën lëkurë, etj.
Mekanizmi kryesor i veprimit të NSAID-ve është frenimi i enzimës ciklooksigjenazë (COX). Ciklooksigjenaza është e nevojshme për të kthyer acidin arachidonic në tromboksan, prostaglandina dhe prostaciklina.
Efektet anësore
Efektet negative të njohura të anti-inflamatorëve kanë të bëjnë me stomakun, veshkat, zemrën& enët e ghjakut, mëlcine dhe gjakun.
Anti-inflamatorët dëmtojnë stomakun për shkak të frenimit të COX-1, duke parandaluar krijimin e prostaglandinave të cilat mbrojnë mukozën e stomakut. Dëmi rritet në një pacient që ka një histori të mëparshme ulçere.
Dëmet në veshka ndodhin për shkak se anti-inflamatorët frenojnë prostaglandinat, të cilat luajnë kycnjë rol në hemodinamikën renale. Komplikimet që mund të ndodhin përfshijnë mosfunksionim akut të veshkave, çrregullime të lëngjeve dhe elektroliteve, nekrozë papilare renale dhe sindromën nefrotike, nefrit intersticial e mund të kontribuojnë në shkatërrim total të veshkave.
Në zemër antiinflamatorët japin gjithashtu efektet të padëshiruara përfshirë infarktin, ngjarjet trombo-embolike dhe fibrilacionin atrial. Diklofenaku raportohet të jetë anti-inflamatori me më shumë dëme në ngjarjet e padëshiruara kardiovaskulare.
Efektet anësore në mëlçisë janë gjithashtu të zakonshme; rreziku i hepatotoksicitetit të lidhur me rritje të niveleve të aminotransferazës. Midis anti-inflamatorëve të ndryshëm, diklofenaku ka një shkallë më të lartë të efekteve hepatotoksike.
Antiinflamatorët kanë aktivitet antitrombocitar. Ky efekt zakonisht paraqet problem nëse pacienti ka një histori të ulcerave gastrointestinale, kolit ulceroz, sëmundje që dëmtojnë aktivitetin e trombociteve (hemofili, trombocitopeni, etj.), dhe në disa raste para apo pas operacioneve.
Efekte të tjera të vogla negative përfshijnë reaksionet anafilaktike që përfshijnë lëkurën dhe sistemin respirator, urtikarien dhe sëmundjet kronike respiratore.
Monitorimi
Para se të vendosni të merrni antinflamatorë, rekomandohet gjithmonë një analizë e gjakut komplet, teste renale si dhe provat hepatike.
Kryesorja: një vizitë mjekësore, mos I bleni vetë direkt në farmaci këto barna! Mund t`ju shkatërrojnë keq shëndetin!
Mos harroni: Në cdo kuti ilacesh ka një fletëpalosje në të cilën shkruhen vetitë, dëmet dhe mënyra e administrimit të tij. Është për JU, lexojeni para se të hani kokkrat apo merrni injeksionin!
Referencat (që të mos mendoni se cfarë kam shkruar, i kam nga vetja …)
1. Phillips ËJ, Currier BL. Analgesic pharmacology: II. Specific analgesics.
2. Daëood MY. Primary dysmenorrhea: advances in pathogenesis and management.
3. Shekelle PG, Neëberry SJ, FitzGerald JD, Motala A, O’Hanlon CE, Tariq A, Okunogbe A, Han D, Shanman R. Management of Gout: A Systematic Revieë in Support of an American College of Physicians Clinical Practice Guideline.
4. Oyler DR, Parli SE, Bernard AC, Chang PK, Procter LD, Harned ME. Nonopioid management of acute pain associated ëith trauma: Focus on pharmacologic options. J Trauma Acute Care Surg. 2015 Sep;79(3):475-83.