Krahas prerjeve të pa ligjshme të pyjeve, ndryshimit pa kriter i formës përdorimit të territorit nga pyll në sipërfaqe për tu betonuar që është gjithë vjetore dhe nuk ka të ndaluar, ka ditë që Shqipëria nga jugu në veri, nga lindja në perëndim është përfshire nga zjarret, e gjithë pasuria natyrore pyjore dhe kullosore është lanë në mëshirë të fatit dhe po shkrumbohet. Miliona lekë pasuri natyrore po zhduket.
Pyjet janë konsideruar nga herë pronë e të gjithëve, por e askujt si “Magazinë pa çelës”, dhe operacioni ‘KÇK’ duket se është në vendin e duhur.
Arësyeja kryesore e prerjeve të paligjshme, ndryshimit pa kriter i formës përdorimit të sipërfaqes me pyje dhe djegia e pyjeve dhe kullotave nuk janë faktorët natyror, por janë faktori njerëzor i korruptuar që drejton, që nuk zbaton ligjin, nuk krijon struktura me specialiste të aftë profesionalisht, nuk planifikon dhe përdor fondet drejt, ky faktor është QEVERIA.
Qeveria merret me “LIKE” nëpër plazhe dhe avion, ndërsa për zjarret që po shkrumbojnë miliona leke pasuri nuk donë me ja ditë fare.
Mungesa e fondeve të domosdoshme dhe nevojshme, mungesë logjistike dhe mungese stafesh të kualifikuar. Duket qartë mungesa e një plani masash të detajuara monitoruese, sinjalizuese parandaluese ndaj zjarreve. Logjistika për shuarjen e zjarreve mungon totalisht, dhe disa automjetet zjarrfikëse (pjesa më e madhe e tyre e amortizuara) që për mungesë infrastrukture nuk mund të futen kudo, por dhe atje ku mund të futen në të shumtën e rasteve janë pa ujë, me goma të çara, pa tuba hidranti të mjaftueshme apo u mungon dhe karburanti. Kjo duket qartë tek grupet e punës zjarrfikësish që mundohen të fikin zjarrin me dega duke e “rrahur”, por duke rrezikuar dhe jetën e tyre nga zjarri, janë pa asnjë mase mbrojtëse vetjake (veshje kundra zjarrit).
Dihet se terreni ku shtrihen pyjet e vendit tonë është i vështirë ( ku në pjerrësinë 11-40% shtrihen 35% e sipërfaqes me pyje dhe në pjerrësinë 41-70% shtrihet 50% e sipërfaqes me pyje) masat ndërgjegjësuese, sinjalizuese, parandaluese dhe eliminuese duhet të jene të mirë planifikuara dhe në gatishmëri të plotë dhe gjithë vjetore.
Deri më tani nga të dhënat e specialisteve te Bashkive rezulton se janë djegur mbi 15000 ha me pyje dhe zjarri po vazhdon pa ndërprerje në masivet pyjor të vendit. Ministria përgjegjëse për pyjet dhe kullotat hesht si fija e barit, as nuk e shqetëson kjo situatë fare, dy strukturat në vartësi të saj AKP dhe AKZM, njëra (AKM) me drejtues specialist pyjesh por pa asnjë kompetence me një strukturë ku 80% përbëhet nga punonjës jashtë profilit, që vetëm me pyjet dhe kullotat nuk kanë lidhje, tjetra (AKZM) me drejtues dhe staf jashtë profilit (arkitekt dhe urbanist), stafet e tyre duhet të ishin në krye të punës për shuarjen e zjarreve dhe jo në zyra apo kafeneve.
Nuk mund të priten masa konkrete se Qeveria nuk i konsideron pyjet dhe kullotat si pasuri kombëtare, fondet planifikohe për tu vjedhur me tendera për studime dhe punime të pa kryera dhe pa asnjë efektivitet, në vend që të shkojnë për infrastrukturë mbrojtëse ndaj zjarrit dhe dëmtuesve në pyje kullota. Nga Ministria e Turizmit dhe Mjedisit (se togfjalëshin pyje e ka hequr) janë tenderua mbi 6 milion euro, për studime, ndërtime urbane dhe shtigje.
Duke parë këtë situatë katastrofike në pyjet e vendi çdo vit nuk ka se si të mos e pyesim Ministren Kumbaro.
1. Si ka mundësi që Ministria TM (Ndërtimit ZM) tenderon miliona lekë për hartim terma reference për studime të biodiversitetit kur ato duhet dhe mund ti bëjë vetë stafi teknik?
2. Si ka mundësi dhe si justifikohen që studimet për biodiversitetin bëhen nga studio urbanistike?
3. Si ka mundësi që financohen ndërtime Urbane në Zonat e Mbrojtura me miliona euro nga BSH?
4. Si ka mundësi që shtigjet që ndërtohen nëpër Zona të ndryshme të Mbrojtura kanë të njëjtën vlerë, si kur me qene simetrike?
Të gjitha këto fonde shpërdorohen duke mos u planifikuar sipas rëndësisë, domosdoshmërisë, urgjencës dhe nuk shkojnë në destinacionin e duhur. Prandaj kemi këtë situatë sot në administrimin e fondit pyjor kullosor pasuri kombëtare.
Në qoftëse është puna për të gllabëruar një copë pyll për ndërtim turren të gjithë, kur vjen puna për ta mbrojtur fshihen të gjithë.
Kostot e kësaj marrëzie janë marramendëse.
Sot në këtë situatë që ndodhemi
1. Asnjë specialist pyjesh nuk merr dot më vendime për pyjet/kullotat. Vendimet i marrin të tjerët, dmth jo-specialist.
2. Jemi vendi që kemi djegur me sukses të plotë mbi 450 mijë ha me pyje dhe kullota dhe vazhdojmë akoma.
3. Jemi një ndër vendet evropian më i pasur me pyje të shkatërruara (prera) dhe djegura.
4. Jemi vendi unik në planet që nuk përdorim si njësi pyllëzimi ha (10.000 m2), por përdorim numrin e fidanëve. Kur thoni se kemi mbjelle 300 mijë fidanë në 50 Bashki, mos u emociononi e ekzaltoni se keni mbjellë 120 apo 150 ha. Nevojat sot janë mbi 250 mijë ha për tu mbjellë. Dhe sa kohë duhen të mbillen 249850 ha?
5. Jemi vendi që pyllëzojmë më pak se çdo shtet tjetër në botë edhe vendet në luftë pyllëzojnë më shumë. (Ukraina ka mbjellë 23,306.4 ha me pyje ose 58.3 milion fidanë pyjor për një vit).
6. Për shkak të degradimit të pyjeve, Shqipëria ka një normë erozioni që vlerësohet rreth 12.5 herë më të lartë se mesatarja e vendeve te BE-së.
7. Kemi humbur mbi 35% të biomasës pyjore, vlera (kostoja) e këtij veprimi i tejkalon 2.5 miliard euro (ose mbi 15-16% PBB). Vlerë e madhe edhe për Shtetet BE apo SHBA, e jo për neve.
Kryeministri thotë se vende pune ka, por nuk ka specialist. Pse “qahemi” se po ikin të rinjtë, specialistët?
Ikin se të paaftët dhe të tjerët ju kanë zënë vendin e punës, ku për këtë vend pune kanë bërë 17 vjet shkollë, në mos më shumë.
Ikin se shikojnë dhe dëgjojnë vetëm tallje, përbuzje dhe fyerje dhe asgjë tjetër.
Ikin se shikojnë dhe dëgjojnë tallje me ligjin, krijohen 5D, PPP, KCK, investitor strategjik nga hiçi për të vjedhur 100% fondet buxhetore.
Ikin se shikojnë dhe dëgjojnë tallje me profesionistët, ekspertët.
Ikin se shikojnë dhe dëgjojnë tallje me burimet natyrore të vendit dhe shpërdorim masiv i tyre pa kriter me PPP e KÇK.
Tallje me taksat tona (shpenzohen kot).
Dëmi ekonomik që shkaktohet nga djegia e një ha pyll.
Nëse llogarisim vlerën e dëmit ekonomik për 1 ha pyllë do të jetë:
– vlera e lëndës drusore që digjet, të cilën po e marrim të si mesatare me 25 euro/m3*60 m3/ha (kjo vlere mesatare se sipas formës qeverisjes së grumbullit pyjor, shkon nga 16 – 134 m3/ha) = 1500 euro/ha.
– vlera e ripyllëzimit për 1/ha pyll shkon 7500 euro/ha,
– vlera e shërbimit në ekositem është 10 euro/ha/vit kapja e CO2 nga atmosfera, kostoja e degradimit të tokës barabartë me 200 euro/vit/ha, ky dam për 1 ha shkon 9210 euro/ha
Kjo shumëzuar me 15 mijë ha që janë djegur deri më tani, dami është 15 000 *9210 = 138 150 000 Euro.
Nejse, profesionistët le të lehin, karvani i shkatërrimit në pyje/kullota, biodiversitet ecën përpara!
