….. “Guri i Qytetit” të Përmetit, konsiderohet si simboli i identitetit të qytetit. Ai ka vlera shkencore gjeologjike, didaktike, ekologjike dhe kulturore.
Ndodhet 250 m mbi nivelin e detit. Ai ka formë të veçantë. Është i gjatë deri në 15 metra, i gjerë deri në 15 metra dhe i lartë deri në 25 m. Gjeologët mendojnë që është shkëputur nga Mali i Dhëmbelit pas një tërmeti.
Zbulime Arkeoligjike
Mbi gurin e Përmetit ruhen rrënojat e një pike të lashtë me mjaft vlerë nga ana arkeologjike.
Fortifikimi, sipas arkeologëve, i përket shekujve 4 – 6 . Në rrëzë të shkëmbit ruhet edhe një trakt i periudhës antike, që nga teknika e përdorur përngjan me fortifikimet e shekullit të 3 para Krishtit e që ngrihen më tej edhe në luginën e Drinos.
Sipërfaqja e shkëmbit ka dhuruar mjaft qeramikë që i përket antikitetit të vonë, por edhe mesjetës.
Sipas burimeve, ky fortifikim është përdorur si një pikë sinjalizimi për një garnizon ushtarak, i cili kishte nën kontroll luginën e Vjosës. Duke shfrytëzuar vendosjen e gurit dhe lartësinë e tij, kjo pikë ishte thelbësore për sigurinë e të gjithë zonës. Muret me blloqe gëlqerori në trajtë katërkëndëshe, faqet i kanë të latuara dhe ballin e rrafshët.
Por sipas legjendës:
Sipas banorëve, kryezoti i krahinës së Premti, që i dha emrin qytetit, kishte ndërtuar mbi “Gurin e Qytetit” një kala.
Sot kalaja është rrafshuar. Kanë mbetur vetëm muret, dëshmi e legjendës. Në fund të shekullit XIV, Ushtria e Sulltan Mehmetit erdhi erdhi të pushtonte Përmetin.
Kryezot i qytetit qe kishte ndërtuar kalane kishte vdekur dhe ishte nipi i tij Gjergji që kishte pushtetin.
Ai kishte një vajzë, Diestrën me foshnjë në gji. Kur turqit mbritën në qytet, në kështjellë ishte vetëm e bija. Turqit kërkuan çelsat e fortesës dhe dorëzimin e vajzës. Diestra për të mos i’u dorzuar turqve, mori në dorë djepin me djalin dhe u hodh nga maja e shkëmbit.
Në rrëzë të Gurit të Qytetit, gjendet një gur i lëmuar ku u përplas Diestra. Mbi gur disa shënja: Dora e foshnjës ose vijat e djepit. Këtë thotë legjenda.
……Dhe unë sot e vizitova me kujdes “Gurin e Qytetit” të Përmetit duke u njgitur tek shkallët e tij me ngadalë. Si staticien i numërova shkallët ato metalike rezultuan 63 dhe shkallët prej guri 23.
Shumë foto bëra nga maja e gurit dhe në gjithë rrugëtimin tim të sotëm.
Po jua sjell si “dhuratë” e bukur që mora nga Përmeti Ynë…
Pirro Minella Millona
Përmet, më 25 Maj 2023.
