BIRN zbardh dy raportet e FMN:
Stafi i Tatimeve i mbushur me të paaftë dhe drejtorë e personel të emëruar politikisht!
FMN thekson;
Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve, institucioni më i rëndësishëm për arkëtimin e mbi 35% të ardhura buxhetore, ka
“Staf të paaftësh, burime njerëzore të alokuara keq, qindra pozicione pune të mbetura vakante dhe drejtorë që ndërrohen tre herë brenda një viti”.
Dy raporte të Fondit Monetar Ndërkombëtar të publikuara në maj janë të drejtpërdrejtë dhe aspak diplomat, për situatën e Tatimeve.
“Një institucion ku kryeministri shqiptar ka demonstruar në vijimësi këmbënguljen për të emëruar persona politikë pa eksperiencë të mëparshme në punët e fiskut dhe ku drejtorët janë ndërruar vazhdimisht”.
Raporti i Asistencës Teknike për Strategjinë Afatmesme të të Ardhurave dhe opsionet e Refomimit të Administratës, është përgatitur nga pesë ekspertë dhe është financuar nga Komisioni Evropian dhe Sekretariati Shtetëror i Zvicrës për Çështjet Ekonomike.
Raporti tjetër, Përforcimi i kapacitetit të administratës tatimore në kohë sfidash.
Njëri prej raporteve vëren se praktika e qeverisë për të ndryshuar drejtorin e Tatimeve një herë në ca muaj (në vitin e studiuar nga raporti drejtori i përgjithshëm u ndryshua tre herë), e bën të pamundur ndjekjen e një axhende reformash për shkak se drejtori i ri dukshëm do të largohet para se të mësojë se çfarë po ndodh e do të bëj.
Por rrokada e shpeshtë e drejtorëve nuk është problemi i vetëm.
Problemi tjetër është mbajtja vakante e mbi 200 vendeve të punës në një institucion që ka gjithsej 1.200 vetë në organikë, për arsye dhe korrupsioni!
“Destabiliteti në udhëheqësinë e lartë ka qenë një pengesë e madhe për reformë të suksesshme.
Njëri prej raporteve të FMN-së
“Se si tatimorëve u mungojnë analistët e të dhënave dhe se duhet “të bashkëpunojnë me botën akademike” për t’u trajnuar.
Ekspertët e FMN-së duket qartë se rekomandojnë që tatimorët të kthehen në bankat e shkollës….!
“Stafi është jo mjaftueshëm i aftë dhe nuk ka mjetet moderne mbështetëse për administrim”, thuhet në njërin prej raporteve.
“Aftësitë standarde teknike dhe njohuritë mbi industritë nëpër të gjithë forcën e punës së Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve janë të ulëta”, shkruhet më tej në raport.
Niveli i aftësive teknike dhe kompetencave nëpër të gjithë forcën e punës së DPT duhet të përmirësohet në mënyrë domethënëse”, shkruhet më tutje.
Sipas raportit, “mungesa e ekspertizës teknike redukton produktivitetin dhe cilësinë dhe mund të ketë ndikim negativ në dhënien a asistencës për taksapaguesit dhe ndërmjetësit.”
Ekspertët e FMN-së gjykojnë se stafi në Zyrën e Tatimpaguesve të Mëdhenj nuk kanë njohuri se si operojnë industritë kyçe gjë që “redukton aftësinë e DPT të kuptojnë problemet me të cilat përballen, të japin asistencë kuptimplotë dhe të monitorojnë performancën e taksave”.
Zyra e Tatimpaguesve të Mëdhenj është një institucion i krijuar mbi dy dekada më parë, për të menaxhuar taksat e korporatave më të mëdha në vend, të cilat paguajnë rreth 35% të të ardhurave totale të mbledhura nga tatimet.
Konkluzioni i ekspertëve të FMN-së është që në këtë zyrë dhe në të gjithë administratën tatimore, “njohuritë janë të ulëta”.
Ky nivel paaftësish, ndikon mbi sjelljen e taksapaguesve, që e nuhasin paaftësinë e tatimorëve gjatë ndërveprimeve të tyre.
“Stafi i arkëtimit të detyrimeve të prapambetura nuk është i aftë në ndjekjen e masave të arkëtimit të detyrueshëm, përmes veprimeve të falimentit dhe likuidimit),” thuhet në një nga raportet.
Staf i keqmenaxhuar
Raporti vëren se më shumë se sa gjysma e stafit gjendet nëpër zyra tatimore të qyteteve të vogla dhe relativisht të varfra të Shqipërisë, ku ka shumë pak taksa për t’u mbledhur, ndërkohë që zyrat e mëdha në qendrat ekonomike të vendit si Tiranë e Durrës, kanë më pak staf në raport me të ardhurat.
Kështu, 51% e stafit në organikë ose 629 persona, është përgjegjëse për arkëtimin e vetëm 15% të të gjitha taksave. (Patronazhist).
Zyra e tatimpaguesve të mëdhenj ka ndërkohë 10% të forcës punëtore të tatimeve dhe 35% të të ardhurave.
Zyra e tatimpaguesve të mëdhenj, e cila mbikëqyr koorporatat e mëdha, si dhe zyra e Tiranës mbledhin së bashku 77% të taksave dhe tatimeve të paguara në vend.
Raportet e FMN-së nënvizonë, problem me tatimet është përzjerja e politikës në vendimmarrje dhe mungesa e autonomisë administrative për të krijuar një institucion efikas.
“Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve nuk ka aktualisht autoritetin për të ndërmarrë disa vendime kyçe operacionale, vendos politika dhe institucionet e tjera!
Destabiliteti në udhëheqësinë e lartë ka qenë pengesë madhore për reformë të suksesshme,” shkruhet më tej në raport.
Kjo është administrata tatimore e tjetërsuar në këto vite nga rilindja, e politizuar, e paaftë, abuzive dhe aspak efikase!
